(11kB)
(41kB)
RYTEL.ORG RYTELOWIE RYTELIA RYTELAKI FORUM GALERIA SOCIETAS
RYTELAKI - FAMILIE

Tekst nadesłany przez Lecha Niepiekłę...

     

Lech Niepiekło
NIEPIEKŁOWIE
Z RYTELI-ŚWIĘCKICH

www.niepieklo.pl

     


      Ród Niepiekłów herbu Rawicz osiadł na Podlasiu około roku 1430. Jego protoplastą był rycerz Ścibor, który przybył tu z Ziemi Zakroczymskiej. Ścibor i jego dziesięciu synów założyli wsie: Niepiekły i Wyszomierz w parafii Skibniew Podawce, Wyszomierz w parafii Rozbity Kamień i Kutaski (obecnie Poniatowo) w parafii Prostyń. W kolejnych pokoleniach rozprzestrzeniali się po parafiach sąsiednich.
      Po raz pierwszy wieś Rytele pojawia się w dokumentach związanych z rodem Niepiekłów w roku 1476. Lakoniczna notatka mówi o Prędocie (synu Ścibora) z Wyszomierza i Szczepanie (Stefanie) z Ryteli. Z tego samego okresu mamy też wzmianki o Prędocie i Szczepanie z Wyszomierza. Czy chodzi o tę samą osobę? Zapewne nie. Wśród dziedziców Ryteli występował w owym czasie z całą pewnością inny Szczepan. Ale wobec lakoniczności notatek nie sposób tego stwierdzić z absolutną pewnością. Nie można zatem wykluczyć, że chodzi o jednego z dziesięciu synów Ścibora.
      W połowie XVI wieku z Rytelami związani są dwaj synowie Stanisława "Socha" de Niepiekły: Walenty i Jan. Zresztą sam "Socha" też był z Rytelami jakoś związany (posiadaną tam ziemią), skoro w jednym z późniejszych zapisów występuje jako Rytel "Socha".
      W 1566 roku Jan syn Stanisława z Niepiekłów przenosi z ksiąg nurskich do ksiąg drohickich zapis zastawu w Rytelach. Z zapisu wynika, że rok wcześniej urzędnicy nurscy: Leonard Kobyleński i Mikołaj po Tomaszu Drewnowskim z Ryteli oświadczyli, że Jan po Stanisławie ma w zastawie i obsiewa całkowicie swoje nieruchomości w dobrach Rytele po zmarłej Annie, córce Jana z Ryteli. Zastaw ten przejął Jan od wspomnianego Mikołaja Drewnowskiego za 10 kop groszy. Ponadto wziął w dzierżawę dobra w Rytelach, zastawione przez Łucję po Albercie, żonę Walentego z Broku. W następnym roku umiera Mikołaj Drewnowski. Jego córka Jadwiga, żona Stanisława - poddanego wielmożnego wojewody wileńskiego ze wsi Żuk decyduje się sprzedać całe swoje dziedzictwo po rodzicach w dobrach Rytele Święckie, obejmujące pola, łąki, wody, bagna i dwór. Wszystko to nabywa Jan po Stanisławie, dziedzic z Niepiekłów za 20 kop groszy. Dlatego też w roku 1567 w popisie pospolitego ruszenia w Radoszkowicach udział bierze Matys syn Tomasza na klaczy za Jana Niepiekło z Ryteli Stara Wieś. Prawo narzucało na szlachcica bezwzględny obowiązek stawiania się na pospolite ruszenie. Ale w uzasadnionych przypadkach mógł on wysłać kogoś w zastępstwie i z takim przypadkiem mamy tu do czynienia.
      W 1569 roku Jan zstępny Stanisława de Wyssemierze Niepiekli nabywa ponownie ziemię w Rytelach. Wygląda na to, że szykował dziedzictwo dla swoich potomków, z dala od przeludnionych już Niepiekłów.
      W roku 1569 nastąpiło przyłączenie Podlasia do Królestwa Polskiego. Wtedy to w Drohiczynie przysięgę na wierność Koronie składali ze wsi Rytele Świeckich Walenty z Niepiekłów syn Stanisława "Socha" i od swej Anny i od wdowy… [brak dwóch wierszy].
      Warto zwrócić uwagę że Walenty występuje równocześnie w dwóch wsiach: Niepiekłach i Rytelach, przy czym przysięgę z Niepiekłów składa za Annę i jej dzieci. Może to znaczyć, że Anna miała dzieci z wcześniejszego małżeństwa.
      W 1558 roku Jan Niepiekło dziedzic z Niepiekłów oświadczył, że Wojciech po Felixie z Ryteli spłacił go z zastawu.
      W 1602 roku Albert po Walentym Rytel Ostrowczyk występuje przeciwko Piotrowi i Konstantemu synom Jana Niepiekło z Ryteli Świeckich. Nic nie wiemy o potomstwie Piotra. Natomiast Konstanty miał synów Ludwika i Adama.
      W 1676 roku Felix syn zmarłego Tomasza Rytela zawiera ugodę na zaspokojenie wierzytelności (quietatio) z Ludwikiem Niepiekło synem zmarłego Konstantego. W 1706 roku Ludwik Niepiekło z Ryteli Świeckich ma proces z Dorotą córką Leonarda Rytel, wdową po Wieńczysławie Toczynskim, swoją sistrzenicą. W 1774 Marianna Kętlińska córka Ludwika Niepiekło jest pozwana przez Godlewskiego o ziemię w Rytelach Świeckich. Świadkiem jest Agnieszka Niepieklina.
      W 1704 roku Adam syn Konstantego Niepiekło jest poręczycielem cesji w Rytelach Świeckich. W tym samym roku Adam Niepiekło syn Konstantego i jego żona Anna Rytlewska, spadkiem po matce jej, gwarantują część pożyczki (300 florenów) udzieloną Rytlewskim przez Żebrowskich.
      W 1674 roku podatek pogłowny zapłacił Paweł Niepiekło z żoną i dwoma synami z Ryteli Świeckich. Nie wiemy czyim był synem (mógł być bratem Ludwika). Paweł zmarł na pewno przed 1707 rokiem. Miał co najmniej dwóch synów: Tomasza i Walentego. W 1705 roku Albert po Andrzeju Rytel z Ryteli Świeckich występuje przeciwko Tomaszowi po zmarłym Pawle Niepiekło. Tomasz doczekał się co najmniej czterech synów (Andrzej, Antoni, Wawrzyniec, Walenty) i co najmniej dwóch córek (Jadwiga i Teresa).
      W 1700 roku Andrzej Niepiekło pozywa rodzinę Zembrowskich.
      W tym samym roku Walenty Rytel Niepiekło jest świadkiem zastawu w Rytelach Świeckich. Warto zwrócić uwagę, że tym razem do nazwiska dodano człon "Rytel". W zapisach wcześniejszych nie ma go.
      W 1706 Agnieszka Rytelówna procesuje się o spadek po matce z Tomaszem Niepiekło synem Walentego z Ryteli Świeckich.
      W 1707 Piotr syn Hieronima Rytel Wszołek de Rytele Wszołki pożycza od Tomasza po Pawle Rytel Niepiekło dziewięć florenów i dziesięć groszy pod zastaw Dąbrówki. W tym samym roku Małgorzata córka Alberta Rytel z Ryteli contra Walenty Niepiekło.
      W 1710 Tomasz po Piotrze Rytel de Rytele Święckie pożycza Walentemu synowi Tomasza Rytel Niepiekło pięć florenów polskich pod zastaw jego własności na kolonii zwanej Tłom do granicy kossowskiej.
      W 1712 Walenty po Pawle Rytel Niepiekło de Rytele Święckie staje przed notariuszem Stanisławem Janistowskim.
      W 1712 Tomasz po Piotrze Rytel świadczy na korzyść Walentego po Tomaszu Rytel Niepiekło w sporze o sukcesję ziemi w kolonii "Borek". Dwa lata później sytuacja się powtarza w sporze z Ołdakowskimi o kolonię "Zaieziorem".
      W 1713 Anna po Adamie Rytel Niepiekło, Anna po Mateuszu Rytel - wdowa po Tomaszu Dłuskim i Seweryn po Janie Rytel "Kochanek" w sporze z Mateuszem Rytel Wszołek o kolonię "Makącie".
      W 1714 Walenty po Pawle Rytel de Rytele Święckie pożycza pod zastaw kolonii " Zaieziorem" i części zwanej "Grodzkolanko" dziesięć florenów swojemu bratankowi Walentemu po Tomaszu Rytel Niepiekło. Zapis ważny o tyle, że mamy dowód iż jeden z braci występuje jako Rytel Niepiekło a drugi jako Rytel.
      W 1717 rodzina Niepiekło z Ryteli zapłaciła podatek pogłowny w wysokości 5 złotych i 15 groszy. Razem z nimi zapłacił Wojciech Rytel o przydomku "Kuc" co sugeruje bliskie związki rodzinne.
      W tym samym roku Stefan Rytel i Walenty Rytel Niepiekło contra Stanisław Kosowski.
      W tym samym roku Wawrzyniec (Laurentius) Niepiekło potwierdza pożyczkę pomiędzy Rytelami i Jeruzalskimi.
      W tym samym roku Adam po Tomaszu Rytel i Wawrzyniec po Tomaszu Rytel Niepiekło w sprawie spadku po Tomaszu.
      W tym samym roku Mateusz po Marcinie Rytel i Wawrzyniec po Tomaszu Rytel Niepiekło w sprawie trzydziestu florenów, które pożyczył Tomasz Rytel.
      W 1726 Stefan Rytel odwołuje się od wyroku w sprawie z Walentym Rytel Niepiekło.
      W 1727 Walenty Rytel de Rytele Święckie contra Andrzej Moczulski i Małgorzata Rytel.
      W 1728 Łukasz zięć Wawrzyńca po Tomaszu Niepiekło ze wsi Rytele.
      W 1729 Piotr Rytel de Rytele Święckie contra Walenty Niepiekło i Walenty Żebrowski.
      W 1730 Wawrzyniec po Tomaszu Rytel pożycza pieniądze Szymonowi Kempistemu i Pawłowi Nienałtowskiemu pod zastaw ziemi w Maleszewie.
      W 1731 Andrzej po Tomaszu Rytel i Krzysztof po Marcinie Rytel o kolonię zwaną "Grądy" .
      W tym samym roku Wawrzyniec Rytel Niepiekło przeciwko Antoniemu po Tomaszu Rytel.
      W 1732 Andrzej po Tomaszu świadczy w sprawie Wawrzyńca Rytel.
      W 1733 Antoni po Adamie Rytel i jego żona Teresa, córka Tomasza Rytel w sporze z Jadwigą córką Tomasza o pieniądze.
      W 1734 Mikołaj Rytel po zmarłym Walentym Rytel Niepiekło ma spłacić Fabianowi po Janie Rytel Pawlik 30 florenów pożyczonych przez Walentego w 1694 roku.
      W 1735 Antoni Rytel de Rytele Święckie contra Walenty Żebrowski, Mateusz "Koszot" i Michał "Śpionek" Rytele oraz wdowa po Andrzeju Moczulskim.
      W 1736 Adam i Zygmunt Dąbrowscy składają protest przeciwko Andrzejowi Niepiekło o zagarnięte dobra po rodzicach.
      W 1739 następuje podział majątku w Rytelach Świeckich, w którym udział biorą Wawrzyniec (Laurentius) po zmarłym Tomaszu Niepiekło Rytel, Michał pasierb i siostry jego: Barbara, Katarzyna, Ewa po zmarłej Katarzynie Rytelowej.
      W tym samym roku Antoni syn Michała Rytel dziedzic Ryteli Świeckich po rodzicach występuje przeciw Wawrzyńcowi Niepiekło Rytel i Michałowi i Mariannie Rytel.
      W tym samym roku Marianna córka Marcina Rytela i zmarłej Felicjany Niepiekłowej przeciwko Walentemu Niepiekło po Tomaszu z Ryteli Świeckich.
      W 1740 Alexander Chądzyński składa apelację od wyroku w sprawie z Wawrzyńcem i Walentym Niepiekło z Ryteli Świeckich.
      W 1748 Walenty po Tomaszu Niepiekło de Rytele Święckie oświadcza, że Szymon po Michale Rostkowskim jest winien pieniądze Krzysztofowi Rytel.
      W 1751 Walenty po Tomaszu Niepiekło zapisuje swemu synowi Adamowi połowę dziedzicznych ruchomości i nieruchomości w dobrach Rytele Święckie wraz z częścią siedliska, ogrodu i kolonii. Zapewne wywołało to niezadowolenie siostry Adama, gdyż w 1753 Albert po Mateuszu Rytel występuje jako rozjemca w sprawie dwustu florenów należnych pannie Mariannie po zmarłym Walentym Niepiekło od jego syna i sukcesora Adama, zapisane w 1751 przez zmarłego Walentego. Zapisanie dóbr, a w szczególności podział siedliska sugeruje, że w 1751 roku Adam założył rodzinę i chciał się usamodzielnić. Nie ma dokumentów potwierdzających takie zdarzenie, wiadomo natomiast, że 1757 Adam po Walentym Niepiekło de Rytele Święckie oświadcza, że jego żonie Lucynie - córce Andrzeja Zawistowskiego należy się 60 florenów z ojcowizny po jego śmierci, czyli ze swoją żoną Lucyną zawiera umowę dożywocia. Może to oznaczać, że jest to jego powtórny ożenek i zabezpiecza wybrankę przed roszczeniami potomstwa z pierwszego małżeństwa.
      W tym samym roku Adam po Walentym synu Tomasza Niepiekło poświadcza prawa Alberta po Mateuszu Rytel do trzeciej części "zaieziorem".
      Wawrzyniec Niepiekło miał co najmniej cztery córki (Barbarę, Krystynę, Ewę, prawdopodobnie Katarzynę) natomiast nie doczekał się syna - sukcesora. W kolejnych latach córki i ich mężowie domagają się pieniędzy od Jakuba Maliszewskiego z ojcowizny. Nie wiemy w jaki sposób Jakub wszedł w posiadanie ziemi po Wawrzyńcu. Mógł być mężem najstarszej - nieznanej córki i w sposób naturalny przejąć gospodarstwo po teściu:
      W 1756 Mateusz po Piotrze Żebrowskim de Rytele Świędckie świadczy, że jego żonie Barbarze sukcesorce po Wawrzyńcu Niepiekło należy się 50 florenów od Jakuba Maliszewskiego. (W dokumencie z 1784 Barbara występuje jako wdowa po Mateuszu Zembrowskim. Zrzeka się w nim majątku na rzecz syna Andrzeja Zembrowskiego).
      Z takim samym roszczeniem występuje, w tym samym roku Mateusz Dziewulski z Treblinki, syn zmarłych Jana i Cecylii Kałuskiej, który oświadcza, że jego żonie Ewie - córce zmarłego Wawrzyńca Niepiekło należy się również 50 florenów od Jakuba Maliszewskiego. Dwaj Mateusze - szwagrowie pożyczali sobie pieniądze. Mateusz Dziewulski i Ewa pożyczyli od Żebrowskiego 20 tynfów pod zastaw ziemi w Rytelach. W 1756 roku Mateusz Dziewulski zawiera umowę dożywocia (advitalita) ze swoją żoną - Ewą po Wawrzyńcu Niepiekło ze swoich dóbr w Treblince, Dziewulach i Rytelach Świeckich.
      W 1760 roku Walenty po Antonim Rytel de Rytele Święckie , jako rozjemca oświadcza, że Krystynie po Wawrzyńcu Niepiekło należy się 30 florenów od Jakuba Maliszewskiego. W tym samym roku Katarzyna córka zmarłego Grzegorza Rytel "Suchy", żona Walentego Rytel dokonała cesji na rzecz Krystyny po Wawrzyńcu należnej jej od Jakub Maliszewskiego kwoty 26 florenów i 20 groszy.
      Dzięki arbitrażowi Mateusza po Andrzeju Rytel Siłka, w 1761 roku Adam odzyskuje pieniądze (25 florenów), pożyczone w 1756 przez zmarłego ojca, Kacprowi po Feliksie Rytel.
      W 1759 sąd potwierdza własność ziemi w Rytelach Świeckich Walentego po Tomaszu Niepiekło, którą w 1730 objął Andrzej po Tomaszu Niepiekło i Brygidzie Zaleskiej a w 1715 Tomasz po Piotrze Rytel. Zapis ten jest sprzeczny z innymi zapisami, z których wynika, że Walenty nie żył już w 1753. Chyba, że o potwierdzenie wystąpili spadkobiercy Walentego już po jego śmierci. Walenty nie mieszkał ze swoim synem Adamem (ten założył własne gospodarstwo na podzielonym wcześniej siedlisku) lecz razem z Antonim Rytel (synem Adama) - swoim szwagrem. W 1763 starosta drohicki Piotr Głowacki, stwierdziwszy że Antoni i mieszkający z nim Walenty nie żyją, oficjalnie wprowadza (intromisso) Adama po Antonim Rytel "Sikorek" (prawdopodobnie powinno być "Skorek") na spadek po ojcu w Rytelach Świeckich Tłumińskich i Borkowskich.
      W 1768 roku Jadwiga de Niepiekły (córka Tomasza) wdowa po Michale Rostkowskim pożycza pieniądze Antoniemu po Michale Rytel de Rytele Święckie pod zastaw trzeciej części ziemi dict. "Czarna Struga".
      W 1790 roku podatek pogłówny zapłaciła rodzina po Adamie Niepiekło.
      Zachowane księgi parafialne z Prostyni od 1810 roku nie podają już żadnej wzmianki o Niepiekłach. Ergo - musieli wcześniej:
a) wymrzeć,
b) wyprowadzić się,
c) zmienić nazwisko.
      Wiemy, że zarówno Wawrzyniec jak i Adam nie doczekali się męskich sukcesorów, co potwierdza wariant a). Ponieważ jednak przez cały XVIII wiek używali zamiennie nazwiska Rytel, żenili się niemal wyłącznie z Rytlami, wydaje się oczywiste, że częściowo prawdziwy jest również wariant c). Oznacza to, że wśród tysięcy osób noszących obecnie nazwisko Rytel jest jakaś grupka "byłych Niepiekłów". Wariantu b) również wykluczyć nie można, wobec braku informacji o losach przynajmniej kilku Niepiekłów - Ryteli.






STARA WERSJA STRONY
© Marcin Rytel-Siłka z Milanówka